- CASULA
- I.CASULAAfricae propriae urbs. Ptol.II.CASULAidem cum Planeta, vestis Sacerdotalis, quae circumerrans totum ambit corpus, rotunda ac per totum clausa, unô circumiectu totum involvens corpus, sicque utrumque stringeus brachium, ut nisi a lateribus utrôque pariter brachiô sublevari possit. Isidor. l. 19. c. 28. Casula est cuculla, a casa, quod totum hominem tegat, quasi minor casa; elegantiâ eius aevi propriâ. Gemma Animae, c. 207. Casulam, scribit, omnibus aliis vestibus circumici, quae Planera dicatur, quod errabundus limbus eius utrimque in brachia suble= vetur. Haec in pectore, et inter humeros duplicatur, in utroque brachio triplicatur. E quibus patet, Casulam sive Planetam, quae olim in usu, vestem fuisse laxam, rotundam, circumclusam, quae totum corpus involvebat et utrimque a lateribus in scapulas reiciebatur: unde togae species fuit; a qua tamen differebat, quod in toga dextrum brachium, quâ parte patebat ad pectus, exserebatur: sinistrum sub ipsa toga eiusdem reductione extollebatur; Atqui in Casula utrumque brachium subiectum, ex inferiore parte ipsam contrahendo, expediebatur. Quod forte ideo factum, quia modestior et magis verecundus hic habitus fuit, quodque, ut in antiquis picturis videre est, non omnino exsertâ nudâque manu, sed veste obvelatâ, res sacrae tangebantur. Et quoniam non aliter expediri brachia poterant, quam subductâ Casulae orâ, et in humeros reiectâ; hinc factum est, ut inter Missarum sollennia, cum mysteria elevanda et populo ostendenda erant, quod Casula seu Planeta sic contracta utrumque brachium deprimeret, ac praegravaret, ut difficulter posser attolli, arae minister posteriorem eius laciniam sublatam sustentaret, quo facilius brachia Sacerdos extolleret: qui mos nunc quoque, saislâ licet iam veste et brachiis exsertis, viget Octav. Ferrarius de Re Vestiar. l. 1. c. 36. et 37. Eam male quidam cum Pluviali confundunt, quae vestis totum quidem hominem coooperiebat, interim aperta erat ac fibulâ nexa: quam melius Paenulam, Graece φαινόλιον, in Actis Consilii Ephesini, interpretantur Eruditi. Vide eundem ubi supra, c. 39. et infra in voce Planeta.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.